تعارض منافع در سازمان غذا و دارو زیر تیغ کارشناسی

موضوع تعارض منافع در سازمان غذاودارو، مدتی است که به یکی از پرمناقشه ترین موضوعات در حوزه دارو تبدیل شده است و فعالان حوزه دارویی کشور نسبت به آن توجه ویژه ای دارند.

در چهل و ششمین نشست دوشنبه های دارویی به این موضوع توجه کردیم که فعالان حوزه دارویی کشور چه تعریفی از تعارض منافع در حوزه سازمان غذاودارو دارند.

این نشست که در تاریخ هشتم آذرماه سال 1400 برگزار شد توانست تصویر روشن تری از موضوع تعارض منافع ایجاد کند که در پایه ای برای ادامه این بحث در جلسات بعدی شد.

حسن شکوهی، رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی، در خصوص بحث تعارض منافع در سازمان غذاودارو، در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی گفت:

هنگامی که تعریف مشخصی از تعارض منافع نداشته باشیم به هیچ جا نمی رسیم .

نکته دیگر آن است که اساسا وجود برخی کمیسیون در سازمان غذاودارو ایجاد تعارض منافع می کند. هنگامی که به فرد مسئولیتی داده می شود که امکان مانور برای وی ایجاد می کند همینجا گرفتار مشکل می شود.

نکته سوم آنکه این روزها که پروسه ها را می توان به گونه ای تعریف کرد که شفاف و قانونی و الکترونیکی باشد، حتی شرکت ها برای انجام کارهایشان نیاز نیست که فردی را در وزارت بهداشت ملاقات کنند. هزاران پرونده در وزارت بهداشت وجود دارد که اگر از شرایطی لازم برخوردار باشد، طبق فرآیندهای الکترونیک انجام می شوند.

 

وحید محلاتی در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی در خصوص بحث تعارض منافع در سازمان غذاودارو گفت:

فردی که در بخش دولتی مثلا در سازمان غذا و دارو فعالیت می کند، بعد از مدتی که از سازمان جدا شد و به بخش خصوصی پیوست، این پرسش بوجود می آید که وی دچار تعارض منافع شده است. خوب واقعا برای معیشت این فرد چه فکری شده است؟ آیا دولت حاضر است معیشت وی را بعد از خدمت دولتی، تامین کند؟

نکته دیگر این است که ریشه بسیاری از مباحث حول تعارض منافع در حوزه دارو، به وجود ارز 4200 تومانی یا ارز ترجیحی باز می گردد و اگر این ارز حذف شود، بخش عمده ای از این مباحث کاهش پیدا می کند

 

محمدرضا زرگر زاده در خصوص بحث تعارض منافع در سازمان غذاودارو در  کلاب هاوس دوشنبه های دارویی گفت  :

به عقیده بنده جهان بدون تعارض منافع، یک مدینه فاضله است که به آن نخواهیم رسید. اما باید در راستای کاهش تعارض منافع تلاش کرد و زمین مبارزه و مقابله و قوانین بالادستی مشخص شود و البته حواسمان باشد  که تعارض منافع، وسیله ای برای سو استفاده نشود.

علت طرح تعارض منافع در این دوران اخیر، این است که به یک ابزار رقابت و حذف رقیب تبدیل شده است. بنابراین آسیب شناسی این موضوع خیلی مهم است

به عقیده بنده، هم وزارت بهداشت و هم سازمان غذا و دارو دچار تعارض منافع ساختاری هستند.به طور مثال وزارت بهداشت هم آموزش پزشکی می دهد و هم ناظر است. سازمان غذا و دارو، هم دارو را تایید می کند، هم می خرد، هم قانون گذاری می کند.

نکته اساسی آن است که به طور کلی حضور سیستم دولتی در مقوله تولید، خودش تعارض منافع است.

به نظر می رسد، اگر عزمی وجود داشته باشد، می توانیم در بحث تعارض منافع موفق باشیم و الا به مانند برخی مسائل دیگر، مبارزه با تعارض منافع دچار انحراف می شود.

اولین راهکار مبارزه با تعارض منافع، شفافیت و وجود خبرنگاران شجاع و بدون سو گیری است

 

حمیدرضا محمدی دبیر فدراسیون اقتصاد سلامت، در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی در خصوص بحث تعارض منافع در سازمان غذاودارو گفت:

متاسفانه به جای اینکه به دنبال شفاف سازی تعارض منافع باشیم آن را چماقی بر سر دیگران می کنیم و مصداق آن این است که بدون مدرک و سند در فضای مجازی و کانال های تلگرامی نکاتی را بیان می کنیم. متاسفانه تجربه بدی که در جامعه وجود دارد این است که افرادی که صدایشان بلندتر است و برای تضاد منافع فریاد می زنند، خودشان ممکن است آلوده به تضاد منافع باشند.

در ریشه یابی تعارض منافع چندین مسأله مطرح است از جمله این که هنگامی که در یک سازمان، وظایفی را در این مجموعه تعریف می کنیم که این وظایف خودشان با هم تضاد منافع ایجاد می کنند و قوانین حوزه هم شفاف نیست، طبیعی است که فضای کسب و کار در آن حوزه دچار تعارض منافع می شود.

قانون ما در سازمان غذا و دارو مصوب 1334است که آخرین بازنگری آن سال 1371 انجام شده و کل موضوعات در آن  تغییر کرده است. مهم ترین بند این قضیه که بزرگ ترین مصداق های تضاد منافع از آن خارج می شود ،بحث کمسیون های ماده 20 است که عدم شفافیت در این موارد و مشخص نبودن آن ها و قرار نداشتن موضوعات در اتاق شیشه ای باعث می شود که افراد پشت درهای بسته موضوعاتی را تصویب کنند و به راحتی راه را برای تضاد منافع باز می کند.

دومین موضوع خود سازمان غذا و دارو است به طوری که این سازمان اساسنامه ندارد. “دکتر دارایی، رئیس سازمان غذاودارو در این خصوص عنوان کرد  که ما نهاد رگولاتوری هستیم و تقسیم ارز به ما ربطی ندارد و باید به کیفیت توجه کنیم.”  ولی ما می دانیم که وقتی حجم زیادی از مسئولیت ها را در یک سازمان متراکم کنیم، ناچارا گرفتار تعارض منافع خواهیم شد.

سومین موضوع بحث پروتکل ها و گاید لاین ها  است. مادامی که ارتباط بین مصرف، سازمان نظام پزشکی و اولویت دادن   ایجاد نشود و گاید لاین ها و نظام نامه های مشخصی برای تجویز موارد مصرف نوشته نشود ، طبیعی است که لابی و فشار وارد می شود و این اجتناب ناپذیر است.

بنابراین بحث تغییر قوانین و باز گرداندن نظام غذا و دارو و تبدیل سازمان به جایگاه رگولاتوری و تدوین اساسنامه غذا و دارو  و‌ همچنین تدوین پروتکل ها و گایدلاین ها ، نقطه تمرکز مبارزه با تعارض منافع باید باشد

 

پیام دین دوست، در خصوص بحث تعارض منافع در سازمان غذا و دارو در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی گفت:

معضل مهم سازمان غذا و دارو این است که تیم مدیریتی و اجرایی در استخدام این سازمان نیستند یعنی سابقه فعالیت مدیران ارشد و کارشناسان این سازمان به گونه ای است که از جایی آمدند و به جایی می روند، زیرا این افراد استخدام سازمان غذا و دارو نیستند.

کدام نقطه دنیا مدیران یک سازمان دولتی در استخدامش نیستند. اگر ما سیر ارتقای طبیعی پرسنل را در سازمان غذا و دارو داشتیم مجبور نبودیم مدیرکل یا رییس یک اداره را از یک کارخانه یا یک اداره یا از هر جای دیگری که به هر ترتیب تعارض ایجاد می کند، بیاوریم

کمیسیون قانونی منشأ تعارض منافع است زیرا افرادی از گروهها و ذینفعان متفاوت گرد هم جمع می‌شوند، حضور این افراد به عنوان نماینده بخشی از ذینفعان است و باید بگوییم به صورت موردی برای شرکت ها تصمیم گیری کنند که اصلا درست نیست. به نظر من خود کمیسیون قانونی علی رغم تمام احترام به اعضای آن ها اما متاسفانه در موقعیتی قرار می گیرند که تعارض منافع را به دنبال دارند.

از همه جالب تر افرادی که به دنبال تغییر قانون هستند نه تنها به دنبال درست کردن آن نیستند، بلکه به دنبال افزودن دونفر به ذینغعان هستند که این راه اشتباهی است.