چشم انداز بازار دارویی در سال 2022
امیرحسین حاجی میری، دستیار اقتصاد و مدیریت دارو در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران و عضو تیم نظارت بر زنجیره تامین تیپیکو در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی در خصوص چشم انداز بازار دارویی در سال 2022 گفت:
بطور کلی در آمار و ارقام شرکت های دارویی و مارکت های جهانی دارو میبینیم که شوک ناشی از کووید در سال 2020 مشخصا در 2021 ترمیم شده و با نگاه به جنبه های مختلف بازار برای می بینیم که در 2021 تقریبا دسترسی به دارو محقق شده است و ظاهرا سازوکارهای ترمیمی در زنجیره تامین دارو برقرار شده است. در سال 2021 رشد صنعت دارو به سیر قابل پیش بینی برگشت.
کامپلیکیشن های پست کووید
یکی از موضوعاتی است که شاید در 2022 سایه پررنگی بر سر نظام سلامت دنیا خواهد داشت و به تبع آن زنجیره تامین دارو باید به آن پاسخ بدهد، کامپلیکیشن های بیماران بعد از ابتلا به کووید هستند.
نظام سلامت دنیا درس های زیادی از کووید گرفت و در کنار آن تکنولوژی های سلامت از جمله واکسن و آنتی وایرال های خوراکی به کمک آمدند. آنچه که بطور جدی امسال پرونده ی آن باز خواهد شد و نظام سلامت کشورها با آن مواجه هستند، کامپلیکیشن های پست کووید هست.
سال کشمکش های نرخ ارز
در کشور خودمان به نظر من متاسفانه سال سختی در انتظار صنعت داروی ماست و دلیل آن به کشمکش های ناشی از اختلاف نرخ ارز باز می گردد.
آنچه که سال آینده را برای ما ترسناک می کند این است که شرکت های تولیدی دارویی ما به شدت وارد گرداب چالش نقدینگی شده اند و دوره های وصول مطالبات هم به مرور به سمت طولانی تر شدن می رود.
تجربه ورشکستگی
پیش بینی ما از چشم انداز بازار دارویی این است که تعدادی از شرکت های دارویی بورسی در سال آینده تجربه دیسترس شدید مالی یا به اصطلاح ورشکستگی را تجربه خواهند کرد. پیش بینی ما همچنین می گوید شاید این تعداد تا 5 سال آینده حتی به 9 شرکت داروسازی هم برسد. حالا می توان به وضوح چالش نقدینگی را درک کرد. با چالش نقدینگی هم دلمان می خواهد که آزادسازی نرخ ارز اتفاق بیافتد و هم نگرانیم که شاید تحمل مسائل ناشی از این اتفاق را نداشته باشیم.
متاسفانه حد اعتباری شرکت های داروسازی در نزد بانک ها پر شده است و بیش از این نمی توانند به نظام بانکی وابسته باشند. شاید نیاز به یک اهرم کمکی ویژه ای مثل تجربه دستور تخصیص 500 میلیون دلار از صندوق ملی توسعه که در سال 96 داده شد (که البته محقق نشد)، داشته باشیم تا بتواند موج چالش نقدینگی صنعت را ترمیم کند.
رشد هزینه ها و عدم رشد درآمدها
طبق مطالعه ای که به سفارش سندیکا انجام شده، قیمت برخی نهاده ها در چهار سال اخیر 400 درصد افزایش یافته اما میانگین رشد قیمت ها حداکثر روی 200 درصد بوده است.
هرچند که بر اساس صورت های مالی چندماهه اخیر، حاشیه سود صنعت آنقدرها هم افت نکرده اما صنعت دارو در حال پرداخت هزینه های ناملموس است. مواد اولیه ای که سورس آنها به سمت منابع ارزانتر شیفت داده شده یا بحران های کیفی سیستم های تولیدی و توقف روند توسعه زیرساختهای کیفی شرکتهای داروسازی.
امروز فرایند تعالی کیفی سیستم های تولیدی تقریبا متوقف شده و یا از اولویت خارج شده است. همچنین بحران منابع انسانی هم بر کسی پوشیده نیست که تا چه حد افراد با توانایی بالا هم دیگر مسئولیت نمی پذیرند.
سخن پایانی
به هر دلیلی هم که باشد، باید اعتراف کنیم که مبادله در اقتصاد داروی ما محدود شده، زمینه برای صادرات فراهم نکرده ایم و امکانی هم برای واردات منطقی قائل نیستیم، بنابراین بر اساس جمیع گزاره های بالا باید بگوییم که چشم انداز 2022 برای صنایع داروسازی ایران سالی بسیار پر چالش خواهد بود
پزشکان، بیمار را به چالش دارویابی نکشند
ناصر وحدتی، استاد سم شناسی دانشکده داروسازی و معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه این گفتگو در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی در خصوص چشم انداز بازار دارویی گفت: انتظار ندارم که کمبودهای دارویی در سال آینده کمتر شود؛ بخصوص در داروهایی که منشا بیولوژیکی دارد یا پرهزینه هستند.
البته کمبودهای دارویی بحثی مختص امروز نیست و ما 15 سال پیش هم همین مشکلات را داشتیم. اما نوع داروهایی که کمبود می شود، بدلیل افزایش تنوع و تعداد داروها بیشتر شده است.
ما باید به سمت محدود کردن فرایندهای درمانی سلیقه ای از طریق ارائه دستورالعمل های درمانی برویم؛ یعنی پزشکان را تا حدی مقید کنیم که بیماران را به چالش دارویابی نکشانند.
همچون علف، در شهرها عطاری سبز می شود!
بیمار تصوری دارد مبنی بر اینکه وقتی پزشک، دارویی تجویزی کرده، حتما ضروری دانسته ولی متاسفانه برخی همکاران پزشک ما به این موضوع توجهی نمی کنند که بیمار ممکن است برای تامین دارو سرگردان شود. دارویی را با برند خاصی تجویز می کنند و می گویند لازم است و بیمار هرکار که می خواهد انجام دهد.
در هیچ نقطه از دنیا اینگونه برخورد نمی کنند و این چالش در کنار چالش عدم نتیجه گیری از برخی درمانها، جامعه را به سمت درمان های سنتی سوق می دهد و اکنون بمانند علف در شهرها عطاری سبز می شود!
در مشهد چیزی حدود 1500 عطاری سنتی داریم یعنی 1.5 برابر داروخانه ها که چالش های زیادی برای سیستم درمان و بیماران بوجود می آورد. جای اقتصاد درمان در آموزش پزشکی و بازآموزی ها خالیست.
