بررسی چالش های صنعت مکمل های غذایی در اولین نشست دوشنبه های دارویی

اولین نشست حضوری دوشنبه های دارویی با موضوع “بررسی چالش های صنعت مکمل های غذایی مبتنی بر عملکرد سندیکاها و اتحادیه ها” روز دوشنبه 23 آبان 1401 با حضور جمعی از فعالان این حوزه برگزار شد که خلاصه ای از مطالب عنوان شده در این نشست، در ذیل درج شده است

 فرید باقری/ مدیرکل اداره مکمل های غذایی

من پیش از این، خودم به عنوان یک ارباب رجوع بودم و به این دلیل بسیاری از موضوعات و مشکلات را با تمام وجود درک کرده ام.

حجم کاری که از روز اول تاکنون در صنعت مکمل انجام شده، آنقدر زیاد است که بدون تلاش و زحمات دوستان فعال، سندیکا و همکاران ما و مدیران کل قبلی سازمان، شدنی نبوده است.

من از روز اولی که مسئولیت مدیرکلی اداره مکمل های غذایی را قبول کردم، با راهنمایی آقای دکتر بهرام دارایی تمام تلاشم بر این بود که در عین اینکه کیفیت را ملاک قرار بدهم، سرعت فرآیندها را بالا ببرم.

برای اولین بار، کارشناسان اداره مکمل اعلام کرده اند که تعداد پروانه هایی که باید بررسی کنند، به زیر 50 پروانه رسیده و در همین دو ماه 900 پروانه رای کمیسیون گرفتیم.

کار دیگری که در این دو ماه با مشورت اساتید کردیم ساده سازی و تسهیل تغییرات مینور است. قبلا برای اخذ مجوز اینکه یک کپسول 30 تایی را 60 تایی کنند، حتی تا یک سال معطل می شدند ولی الان توانسته ایم بسیاری از فرآیندها را سرعت دهیم و حتی ساده سازی و یا حذف کنیم.

در بحث کمیسیون قیمتگذاری، اکنون حدود 40 پرونده بررسی نشده داریم که واقعا عدد بالایی نیست.

در مورد بحث تفویض اختیارات به سندیکاها و دانشگاه های علوم پزشکی، من خودم شخصا تمایل دارم میزان کار اجرایی در سازمان غذاودارو کمتر شود و هر چه بتوانیم میزان بروکراسی زائد را کم کم کنیم، می توانیم نظارت ها را بیشتر کنیم؛ ولی موضوع این است که همه تصمیمات در یَد ما نیست و به هرحال مراجع دیگر نیز در این موضوع هستند که باید همراهی کنند. امیدوارم مشکلات قانونی برداشته شود تا مسیر تفویض ها هموار تر شود.

در مورد عملکرد سندیکا واقعیت این است که صنف، قدرتش را از بدنه می گیرد. اولا اینکه اگر سندیکاها تشکیل داده نمی شد، این صنعت رشد نمی کرد. ما به عنوان کارمند دولت، از ارباب رجوع خیلی چیزها یاد می گیریم و در این خصوص جلسات مشترک با سندیکا برای من و سایر کارشناسان اداره بسیار مفید است.

در خصوص اینکه سوال شد که آیا در علمکرد سندیکا، تبعیضی میان شرکت ها دیده می شود، به نظر من اینچنین نیست و مشکلات شرکت های مختلف، به صورت منصفانه انعکاس داده می شود.

برخی دوستان دائم می گویند که سازمان غذا و دارو باید رگولاتور باشد؛ اما موضوع این است که در اسناد بالادستی، اینچنین نیست و سازمان غذاودارو علاوه بر امور رگولاتوری، وظایف دیگری نیز برعهده دارد. ما نمی توانیم قانون بالادستی را فراموش کنیم. اگر می خواهید که سازمان غذاودارو فقط یک رگولاتور باشد، باید قوانین بالادستی را حل کنید.

فکر می کنم در اداره مکمل های غذایی، حداقل کاری که انجام شده این است که در این مدت، نگاه و رویکرد را عوض کردیم.

در حوزه فرآورده های طبیعی 198 درصد جلو هستیم و طبیعتا این زحمت بوده و اینطور نبوده که بگوییم کار ساده ای بوده است و همچنان نهایت تلاشمان این است چیزی که نسبت به اساتید قبلی اضافه کرده باشم.

من به لحاظ تجربی در صنعت بوده ام و امروز به دوستان اداره می گویم که هر پروانه ای که صادر می کنید خیرش سفره آخر ماه پرسنل است.

به نظرم چیزی که صنعت مکمل نیاز دارد، نگاه جدی به صادرات است.

جا دارد در این زمینه از دکتر بهرام دارایی رئیس سایق سازمان غذاودارو هم یادی کنم که شجاعت به خرج داد و طرح دارویار را اجرایی کرد. شاید آن روزها خودم از لحاظ تئوریک با طرح دارویار چندان موافق نبودم ولی همان موقع 220 محصول داشتم که صد عدد آن، در شرف زیان دهی بودند ولی با شجاعت دکتر دارایی، طرح دارویار اجرا شد و صنعت داروسازی کشور نجات پیدا کرد و بسیاری از مشکلات صنعت داروسازی، برطرف شد.

به نظر من، تاریخ داروسازی کشور به قبل و بعد طرح دارویار برمی گردد.

فضای رسانه ای تخصصی دارویی ما به این جمع بندی نرسیده که تا چه میزان می تواند تاثیرگذار باشد ولی واقعیت این است که اگر هوشمندانه عمل کند، می تواند کارهای بزرگی انجام دهد

به نظر من وزارت اقتصاد و صنعت حق ورود به صنعت دارو را ندارند و اصلا خیرخواه صنعت داروسازی نیستند.  

باز هم تاکید می کنم در اتاقم به روی تمام فعالین باز است با اینکه 18 سال سابقه کار دولتی دارم ولی عمیقا اعتقاد به تبادل تجارب با فعالان اقتصادی حوزه دارو و مکمل های غذایی دارم.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی فرید باقری در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

حسن شکوهی/رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی

متاسفانه وزارت بهداشت، در برخی مسائل تبعیت از قانون فرادستی خودش ندارد. گاهی اوقات شاهد هستیم که نه به تصمیمات شورای رقابت اهمیت می دهد و نه به حرف های فعالان اقتصادی و نه به بازار کسب و کار اهمیت می دهد.

ما تمام جهت گیری و تلاشمان این است که وزارت بهداشت را به وظیفه اصلی خودش که رگولاتوری است برگردانیم.

معتقدیم وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نباید در امر کمیت و قیمت دخالت کنند مگر دارویی که تحت پوشش ارز دولتی و کاور بیمه است.

اینکه مکمل ها و داروهای طبیعی قیمت گذاری می شود، امری قانونی نیست.

موضوع دیگر این است که تصمیمات باید سیستمی گرفته شود و نه اینکه قائم به فرد باشد. ما باید کاری کنیم که امور با کمترین دخالت آدمها صورت گیرد. در حالی که در سازمان غذاودارو، این افراد هستند که تصمیم می گیرند.

بر اساس برآورد و مطالعاتی که با کشورهای دیگر کردیم، ما یک درصد جمعیت دنیا را داریم پس باید یک درصد مکمل دنیا را هم مصرف کنیم ولی الان 20 درصد از یک درصد را استفاده می کنیم. بنابراین باید بگوییم که این صنعت هنوز جای رشد دارد.

دکتر باقری می فرمایند سرعت کارها را زیاد کنیم ولی باید مراقب باشید که با افزایش سرعت،کیفیت آسیب نبیند. اگر ارزش انسان را بدانیم، می توانیم بفهمیم که نباید کیفیت را فدای سرعت کنیم.

اگر بحث آفر را در اقتصاد دارو و مکمل ها زیر سوال ببرید، معنایش این است که در مرحله قیمت گذاری به این محصول، رانت قیمتی داده شده است وگرنه وقتی IRC به محصول دادید و قیمت تعیین کردید، شرکت حق دارد که قیمتش را زیر قیمت تعیین شده، عرضه کند.

کیفیت مثل آبرو است و در واقع، کیفیت، آبروی فرد بنگاه محور است. اگر بنگاهی اثبات کرد که این در کیفیت خرابکاری نمی کند، الی ابد خرابکاری نخواهد کرد.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی حسن شکوهی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

امیرحسین جمشیدی

دوازده سال از پنجره سازمان غذا و دارو به عنوان مدیرکل اداره مکمل های غذایی در خدمت دوستان بودم و واقعیت این است که بعد از آن دوازده سال، امروز عمیقا فهمیدم که سازمان غذاودارو باید به صحبت های صاحبان صنایع توجه کند، چرا که صنایع دلشان برای سرمایه خودشان و برای تولید خودشان، بیشتر از آقای مدیرکل می سوزد و به همین دلیل سازمان غذاودارو باید به صحبت های فعالان اقتصادی توجه کند.

بهترین بازرس برای صنایع، همین سندیکاها هستند. شرکت ها خودشان رقیب هم هستند بنابراین بخوبی حواسشان به بازار است.

به نظرم سیستم سازمان غذا و دارو باید در جواب دادن به ارباب رجوع چابک باشد. ما پیشنهاد دادیم که برای اینکه فرآیندها تسریع شوند، شما از کمیسیون قانونی این موارد را به اداره کل تفویض کنید.

از سال 1384 تا الان، حدود 17 سال است که بحث مکمل ها در سازمان غذاودارو مورد توجه است. الان کارهای زیربنایی بسیاری انجام شده، همین که سندیکاها شکل گرفتند، کار بزرگی است.

سندیکا باید تعامل سازنده با سازمان غذاودارو داشته باشند. پیشنهاداتی ارائه دهد که سیستم را چابک کند. البته وقتی می گوییم تعامل، ممکن است به ذهن متبادر شود که باید کوتاه بیایم، خیر، بحث کوتاه آمدن نیست و این یک قضیه برد برد است.

در مورد آفرها باید عرض کنم که یک سری مشکلات عدیده در کشور داریم که واقعا هنوز بر سر تعریف آن مفاهیم به یک نقطه مشخص نرسیده ایم؛ از جمله آفر، کلیم و ادعای درمانی داشتن، ماده اولیه دارو و ده ها نمونه دیگر وجود دارد که باید از لحاظ تئوریک و معنایی در موردش صحبت کنیم تا به یک نقطه مشترک برسیم.

در مورد اینکه سوال شد چرا بازار مکمل ها جذاب است، به نظر من به طور کلی حوزه پزشکی و درمان جذابیت ذاتی دارد.

کرونا نشان داد مکمل ها مهم هستند که قبلا با این دید به مکمل ها نگاه نمی شد. 60 درصد از اقلام بسیاری از  نسخه ها در دوره کرونا 60 شامل مکمل بود. این نشان داد که این صنعت مکمل چه قدر می تواند موثر باشد و این محصولات می توانند تاثیر خودشان را در روند سلامت بگذارد.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی امیرحسین جمشیدی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

حافظ سوسن/ شرکت افق تدبیر سلامت

فکر می کنم در این مباحث، به اتحادیه واردکنندگان ظلم و جفا شده است، چرا که اتحادیه به هیچ عنوان به بازی گرفته نمی شود.

اگر توجه کنید سندیکای تولیدکنندگان مکمل های غذایی، حدود 320 عضو دارد که 98 تای آن عضو اصلی است و حدود 230 عضو دیگر آن، شرکت های قراردادی هستند. اکنون زمان آن فرا رسیده که این شرکت ها که حدود دو سوم اعضای سندیکا هستند، در هیات مدیره صندلی و سهمیه داشته باشند. هیات مدیره سندیکا بهتر است آغوش خود را برای مشارکت بیشتر شرکت های تولیدقراردادی باز کند.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی حافظ سوسن در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

امیرحسین معینی زندی/ نماینده شرکت های تولید قراردادی در سندیکای تولیدکنندگان مکمل

در مورد آفردادن، راهکار پیش بینی شده در قانون این است که اگر شرکتی تاریخ انقضای محصولش نزدیک باشد، می تواند مجوز بگیرد.

در خصوص بحث عضویت شرکت های تولیدقراردادی در هیات مدیره، باید عرض کنم که در انجمن تولیدکنندگان فرآورده های طبیعی که اخیرا در اتاق بازرگانی ثبت شده به صراحت مشخص شده شرکت هایی که دارای کارخانه نیستند حق دارند عضو هیئت مدیره باشند و این مدل خوبی برای گفتگو است.

در گذشته در اساسنامه سندیکای تولیدکنندگان مکمل چنین چیزی پیش بینی نشده بود. ما سال گذشته فراخوانی دادیم که اگر برخی اعضا، اساسنامه فعلی سندیکای تولیدکنندگان مکمل را صحیح نمی دانند، نظر بدهند ولی تعداد کمی شرکت ها تقاضا کردند. به هرحال سندیکا آماده است در صورت تقاضای اعضا، موضوع را مورد توجه قرار دهد.  زمینه آماده است برای اینکه شرکت های تولیدقراردادی، با تغییر اساسنامه سندیکا بتوانند عضو رسمی هیات مدیره شوند هرچند که در حال حاضر نیست دو نماینده از این شرکت ها، در هیات مدیره سندیکا حضور دارند.

نکته اصلی این است که واقعا شرکت های تولید قراردادی چه خواسته ای دارند؟ بحث قیمت گذاری، کارت بازرگانی و منافع شرکتها در گمرک و بانک ها از جمله موضوعاتی است که از طریق سندیکا در حال انجام است.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی امیرحسین معینی زندی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

مهدی بخشایش/داروسازی اسوه

ریشه مشکل صنعت مکمل های غذایی، هم رفتاری است و هم ساختاری و هردو باید در جایگاه خود مورد توجه قرار گیرد.

به نظر من، هیچ توقعی از وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نداشته باشید. آنها محدودیت و شرایط خاص خودشان را دارند و آنقدر دستورالعمل و فرایند جلویشان هست که مجبور هستند بر اساس آن پیش بروند. پس این سیستم و واقعیت روبروی ماست که باید بپذیریمش. اگر این پیش فرض را بپذیریم که ساختار فعلی درست است، مشکل ما مشکل رفتاری است. رفتارمان درست نیست و باید به فکر اصلاح آن باشیم.

در رابطه با کیفیت، باید عرض کنم که کیفیت یک بهایی دارد. باید برای ایجاد یک کیفیت خوب، بها پرداخت کنیم. وقتی برای فروش یک محصول با نصف قیمت، دو تا یکی آفر میدهند، اولین نکته ای که باید به ذهن متبادر شود این است کیفیت مشکل دارد. شرکت هایی که واقعا استخوان دار هستند و در این زمینه کار کرده اند و صلاحیت آن ها در محصولاتشان تایید شده، محال است دارو یا مکمل غذایی بی کفیت به بازار عرضه کنند.

لذا همه چیز را نباید گردن سازمان غذا و دارو بندازیم. ما در کیفیت، اصلا از سازمان غذاودارو سرعت نمی خواهیم ولی در رفتارتان سرعت می خواهیم.

ما آماده ایم که کمک تان کنیم، به خاطر خودمان کمک تان می کنیم، به خاطر خودمان همراهی تان می کنیم، تمام شرایط و سختی ها را می پذیریم و قبول داریم. مطمئن باشید و بدانید اگر رفتارتان با تولید کنندگان، با وارد کنندگان، با تولید کنندگان قراردادی و با پخش درست باشد تمام مشکلات رفتاری که به شما حمله می کنند حل می شود.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی مهدی بخشایش در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

وحید بهشتی/ شرکت پوراطب

از سال 1384 که صنعت مکمل در کشور ما پا گرفت، دائم سعی و خطا کردیم تا به این نقطه رسیدیم.مسیر سختی طی شده ولی به هرحال به نقطه خوبی رسیده ایم ولی هنوز مسیر طولانی درپیش است

اعتقادم این است که هر چه بازار بزرگتر شود، چه توسط تولید کننده و چه توسط وارد کننده، همه نفع می برند ولی وقتی بازار انحصاری می شود بحث رانت اتفاق می فتد

به نظرم اگر در سندیکای تولید کنندگان مکمل شرکت ها و اشخاصی باشند که در این بازار سابقه کار داشته باشند و با تصمیمات خود بتوانند بازار را بزرگتر کنند، نفعش برای آن شخص یا عده خاص نیست، برای کل صنف است

در سندیکای تولید کنندگان مکمل که حدود 320 شرکت عضو هستند بیش از 60 تا70 درصد آنها، تولید قراردادی هستند ولی تنها سهمی که در سندیکا دارند این است که دو عضو افتخاری در هیات مدیره دارند

برخی از دوستانی که امروز در حوزه مکملها هستند در شروع مکمل، به این محصولات اعتقادی نداشتند و می گفتند آشغال هست. حال چطور شده که دنبال تولید مکمل ها افتاده اند؟

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی وحید بهشتی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

علیرضا پورعباسی/شرکت نویا ویژن

به طور کلی در مورد سندیکاها، عملکرد به این شکل است که تعدادی آدم یا شرکت که منفعت مشترک دارند کنار هم جمع می شوند و اعضای هیئت مدیره ای دارند که از منافع گروهی شان دفاع کند.

در سندیکای تولیدکنندگان مکمل های غذایی، که دو دسته کارخانه دار و تولیدقراردادی در آن عضو هستند، دو راه داریم یا کسانی که تولید قراردادی می کنند را باید تولید کننده بدانیم و بگوییم منافعمان همه با هم یکی است و در این صورت دیگر عضو افتخاری وغیرافتخاری نداریم یا اینکه بگوییم تولید کننده قراردادی منفعتان جداست سندیکای دیگری داشته باشند

بدیهی است که اگر دنبال اتحاد و سندیکای قوی باشیم، بهتر است در شرایط برابر باشد

در مورد کیفیت، باید یک کتاب مرجع داشته باشیم که بر اساس آن، همه چیز را متر کنیم. اگر خط تعریف شده نداشته باشیم نمی توانیم روی کیفیت صحبت کنیم.

همه ما در یک حد حداقلی تحت نظارت سازمان غذا و دارو هستیم اما یک شرکت ممکن است برای خودش استاندارد بالاتری تعیین کند و با مشتری ارتباط بهتر برقرار کند و طبیعی است که قیمت این محصول، از محصول دیگر متفاوت است. موضوع این است که کیفیت، هزینه دارد. شرکتی که استاندارد بالاتری رعایت می کند، هزینه بالاتری می دهم و طبیعی است که محصولش باید قیمت بالاتری داشته باشد. متاسفانه در این خصوص دچار دو گانگی هستیم اگر از نظر اقتصادی کمونیست هستیم باید بگوییم همه شرکت ها قیمت شان یکی است و اگر می گوییم بازار آزاد است، کنترل کردن قیمت معنایی ندارد.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی علیرضا پورعباسی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

اشکان احسانی/شرکت میم دارو

ما در یک محیط بسیار پیچیده ای مدیریت می کنیم. پس بنابراین باید خودمان را به عنوان فعالان اقتصادی، هماهنگ با محیط کنیم.

در حوزه مکمل واقعیت این است که خیلی دست ما باز تر از حوزه دارواست. بنابراین سندیکا و اداره کل بهتر می توانند مانور دهند.

الان سندیکای جدید باید کمک کند این تعادل در بازار ایجاد شود.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی اشکان احسانی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید

 

مهدی مرادی/داروسازی افق تولید دارو

به نظرم در سندیکای جدید، همه (چه شرکت های قراردادی و چه بقیه) یکی باشند

در مورد قیمتگذاری، بهترین گزینه این است که اجازه بدهند که با توسل به بازار رقابتی، شرکت ها به سمت تولید باکیفیت تر پیش بروند. بازار خودش را می تواند کنترل کند. هیچ چیز مثل آبرو نیست، همه باید مواظب محصول و کالا و برند خودمان هستیم که مخدوش نشود.

نکته دیگر این است که سندیکا وظیفه اش حمایت از صنعت است. به نظرم باید برای صنعت بجنگند و از صنعت دفاع کند.

سازمان غذاودارو، هرچقدر چابک تر شود، مطمئنا روز به روز بهتر می شود.

فیلم/ برای مشاهده فیلم گفتگوی مهدی مرادی در نشست تخصصی دوشنبه های دارویی اینجا کلیک کنید