جریان شناسی آفرها و تخفیفات نجومی در حوزه دارو
بررسی دلایل شیوع تخفیفات نجومی در بازار دارو و مکمل های غذایی
ماجرای تخفیفات نجومی و آفرهای غیر منطقی در حوزه دارو و مکمل های غذایی به یکی از بحث های پایان ناپذیر تبدیل شده است که گاه و بیگاه به دلایل و بهانه های مختلف مورد توجه قرار می گیرد. در این خصوص در یکی از کلاب هاوس های دوشنبه های دارویی موضوع را مورد بحث و بررسی قرار دادیم.
پیش از برگزاری نشست دوشنبه های دارویی، یک نظرسنجی تخصصی در این زمینه تدارک کردیم با عنوان “اصلی ترین دلیل شیوع تخفیفات نجومی در بازار دارو و مکمل های غذایی کدام است؟”
تخفیفات نجومی در حوزه دارو، صرفا با بخشنامه حل شدنی نیست
محمدرضا زرگر زاده، فعال صنعت دارو در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی گفت:
مشکل اصلی ما، کیفیت حکمرانی است و منظور از حاکمیت صرفا دولت و سازمان غذا و دارو نیست بلکه انجمن های علمی و تخصصی، انجمن های داروسازان و … هم در این موضوع دخیل اند.
گرفتاری های قیمتگذاری دستوری
ریشه اصلی تخفیفات نجومی در حوزه دارو و مکمل های غذایی را باید در بحث قیمت گذاری و اقتصاد نظام دارویی جستجو کرد. یک زمانی قیمت درست می دهیم و طبیعی است که بر مبنای آن، اقتصاد و بازار شکل می گیرد و یک زمانی قیمتی می دهیم که برای صنعت و پخش و دارو خانه صرف نمی کند و اقتصاد ایشان نمی چرخد و تبعات و آسیب ها یک به یک خود را به مرور نشان می دهند.
فقدان بیزینس پلن
این مجموعه هایی که به طور مرتب شرکت های دارویی احداث می کنند، اگر فاقد یک بیزینس پلن مشخص باشند، نمی توانند با رقابت سالم، از بازار سهم بگیرند بلکه مجبور می شوند، با تخفیفات غیر نرمال، پیش بروند. شرکت های بزرگ و لیدر که مطابق مطالعه بازار کار می کنند، برای محصولات خود معمولاً جایزه نمی دهند زیرا نیاز و اعتقاد به جایزه ندارند و رقابت آن ها بر فروش محصول است.
اراده ای در کار نیست
این مشکل با بخشنامه و بازرسی قابل حل نیست زیرا امروز اگر عنوان شود که کدامیک از شرکت های مکمل یا دارو ساز جایزه می دهند، کاملا بر همه مشخص هستند و اگر اراده ای بود که با آن ها برخورد کند، انجام می شد؛ اما اراده ای در این باره وجود ندارد و اقتصاد این مجموعه را همین جایزه ها می چرخاند.
کمپین ها راه به جایی نمی برند
کمپین های تحریم خرید محصولاتی که آفر می دهند، موفق نیستند زیرا در این کمیپن ها عده ای حضور دارند که آن ها را از بین می‌برند. این کمپین ها بیشتر جنبه مسکن گونه دارد و راهکار درمان نیست. باید یک فکر اساسی کرد که این فکر اساسی نیز از همکاری و همفکری NGO و تصمیم سازان حاصل می شود.
هم افزایی کجاست؟
اگر دعواهای داخلی در حوزه دارو کنار گذاشته شود، از تهمت زدن ها پرهیز کنیم و یک هم افزایی را داشته باشیم، می توانیم از NGO ها اصلاح قیمت گذاری و نظام اقتصادی دارو را مطالبه کنیم.
ریشه ارزان فروشی دارو و مکمل های غذایی را در تامین کننده می بینم
امیر رضا فرخنده کیش، فعال حوزه دارو در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی راجع به ریشه های تخفیفات در حوزه دارو گفت:
ریشه ارزان فروشی دارو و مکمل های غذایی را در تامین کننده می بینیم . هنگامی که تولیدکنندگان بدون تحقیقات بازار اقدام به تولید و سرمایه گذاری می کنند، با چندین تامین کننده برای یک دارو یا مکمل مواجه خواهیم بودیم که برای گرفتن سهم بازار، مجبور به رقابت ناسالم با یکدیگر خواهند بود.
علت افزایش تخفیفات این است که عرضه بیشتر از تقاضا است. شرکت ها مولکول هایی را مانند زینک انتخاب و کپی می کنند و بعد توقع دارند که در بازار سهم بازار بگیرند. این ها تصمیمات احساسی است که پشت آن کار علمی انجام نشده است
واقعیت این است که تولیدهای زیان ده، موجب هدر رفت منابع در صنعت دارو و مکمل شده است. و باید تولیدکنندگان در انتخاب محصول خود باز نگری کنند و بحث نوآوری در بازار مطرح شود.
امان از پیامدهای فهرست دارویی بسته
ضمن اینکه این سوال به قوت خود باقی است که چرا سازمان غذا و دارو به چندین تامین کننده دارو پروانه می‌دهد که به زعم بنده یک ضعف است. علاوه بر این، اگر فهرست دارویی بازتر و شرکت ها نوآوری داشته باشند، می توانند رقابت کنند و بیهوده به سراغ محصولاتی که بازار آن ها اشباع است نروند.
اگر یک محصول دارو یا مکمل سال ها در بازار مانده است و ۹ ماهه با بقیه تسویه می کند و آفر کالایی را پنج تا یکی می دهد پس مارژین ش ۲۰درصد نیست بلکه مارژین بالایی دارد و الا کدام عقل سلیمی می تواند محصولی که زیان ده باشد را حفظ کند؟
برای تخفیفات پله ای و تصاعدی در بازار دارو و مکمل های غذایی باید سقف تعیین شود
مسعود کاشفی زاده، داروساز و عضو هیات مدیره نظام پزشکی شهر قدس در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی گفت:
دارو از یک قیمت مصوب برخوردار است و گران تر بودن آن مجازات تعزیراتی دارد چرا که نظارت ها در این بخش سنگین است و به آسانی امکان ثبت شکایت وجود دارد اما در مورد ارزان تر فروشی داروها قانون یک صحبت را مطرح می کند و در عمل چیز دیگری دیده می شود
با شکستن قیمت های مصوب، اولین اثر آن القای خرید و مصرف به مصرف کننده است. مسأله بعدی برهم خوردن امنیت حرفه ای, کاری, اقتصادی (ورشکستگی داروخانه های با توان اقتصادی کم) و حتی جانی (ناشی از برخورد احتمالی مراجعه کننده با پرسنل داروخانه) خواهد بود. مهمتر از همه ایجاد تشویش در مردم در مورد قیمت دارو ها و بی اعتماد کردن آنها نسبت به داروخانه ها و سیستم دارویی و همچنین کیفیت محصولات عرضه شده است. این مورد باعث خواهد شد مردم در تکاپوی تامین کالای خود با قیمت کمتر باشند حال آنکه با هر قیمتی ممکن است احساس مورد کلاه برداری واقع شدن در کنار سردرگمی در آنها شکل بگیرد.
عوارض و عواقب خریدهای تجمعی
توسعه داروخانه های آنلاین همچون داروخانه های زنجیره ای غیر رسمی و …، موجب خریدهای تجمعی و طبیعتا باز بودن دست آنها برای ارائه تخفیفات خارج از عرف می شود.
بارها پیشنهاد داده ام برای آفرهای پله ای و تصاعدی باید سقف تعیین شود
مشتریان شرکت های توزیع دارو، داروخانه ها هستند و با حذف داروخانه ها، شرکت های توزیع دارویی هم باید در انتظار حذف باشند.
کیفیت زیر علامت سوال است
اگر یک مکمل تخفیفات نجومی می دهد، هم به بحث کیفیت آن باید شک کرد و هم به جریانی که پشت آن است که در نهایت می خواهد شبکه مویرگی داروخانه ها را به اضمحلال بکشاند.
نقش سازمان غذاودارو
بخش دیگر این پازل سازمان غذا و دارو است و تنها خبر خوش برای داروسازان شاغل در داروخانه ها، رفتن دکتر شانه ساز از این سازمان بود زیرا اگر با همین وضعیت در سازمان حضور می داشت چیزی از داروخانه ها باقی نمی ماند. متاسفانه بخشنامه های رنگارنگ سازمان غذا و دارو همچون بخشنامه عدم فروش ماسک در داروخانه ها در زمان شیوع کرونا در حالی که در موازات هیچ نظارت و برخوردی در مورد دیجی کالا و اسنپ وجود ندارد همچون بستن سنگ و بازگذاشتن سگ است.
افرادی در سیستم حکمرانی کشور وجود دارند که افراد غیر متخصص و غیر مرتبط با سیستم دارویی هستند اما همیشه نظرات و سیاست های خود را ابراز و اعمال می کنند، افرادی مانند دکتر خاندوزی که اکنون وزیر اقتصاد است و در گذشته در مجلس بوده است. همچنین حجت الاسلام حسن شجاعی که داروخانه به اولویت های کاریشان تبدیل شده است. متاسفانه اینگونه استقلال وزارت بهداشت سازمان غذا و دارو و سازمان نظام پزشکی زیر سوال رفته است.
نقش انجمن داروسازان
مسأله دیگر به انجمن داروسازان باز می گردد؛ چرا که این انجمن منفعل است و باید علمی تر و صنفی تر باشد و حداقل می توانست برای خود رسانه فراگیرتر و پویاتر ایجاد کند که این کار را انجام نداده است.
فروش آنلاین
بنگاه های تجاری مانند دیجی کالا و اسنپ وارد چرخه سلامت شده اند و این رخداد غلطی است که هیچ کسی پاسخگوی آن نیست.
تمامی این موارد به مثابه یک پازل در کنار هم است که می خواهد سیستم داروخانه ها و دارویی را نابود کنند و متضرر واقعی در آینده دور یا نزدیک قطعا مردم خواهند بود.
بیمار به عنوان هدف اصلی نظام سلامت از میدان حذف خواهد شد
بابک مصباحی، فعال حوزه دارویی در کلاب هاوس دوشنبه های دارویی در خصوص ریشه های تخفیفات نجومی در بازار دارو و مکمل های غذایی و حرکت بازار دارویی و مکمل ها به سمت بازار آزاد اظهار داشت:
این سوال اساسی قابل طرح است که آیا تمامی مولفه های مربوط به اقتصاد آزاد و بازار آزاد و یا ایجاد رقابت و تمهیدات مارکتینگ و فروش در حوزه سلامت بطور کامل موضوعیت دارد؟و آیا ما دارای بیزینس سلامت هستیم و یا استراتژی بیمار محور بودن، هدف ما است؟
در جواب باید گفت اگر چه مرزهای مشترکی در این موارد وجود دارد ولی باید در نظر داشت که تمامیت نظام سلامت بیمار محور است تا بازار محور !
و زمانی که market place هایی مانند دیجی کالا و یا اسنپ ورود به چنین حوزه ای می کنند با استفاده از حربه های فروش و در راستای برندینگ خود، قوانین حاکم بر نظام سلامت را خدشه دار می کنند و مفاهیم مربوط به بیمار محوری به سوی بازار محوری سوق پیدا می کند که خود بسیار محل اشکال است و مثال های روشن از ترغیب به خرید، کاهش قیمت و خرید القایی و در اینده تحویز القایی نتیجه ای جز بر هم زدن نظام سلامت و فروپاشی استراتژی بیمار محوری خواهد بود که در اینده نزدیک متضرر اصلی آن بیمار و زنجیره تامین خواهد بود!!
بزودی شاهد داروخانه های مجازی، سیستم توزیع مجازی و تولید مجازی خواهیم بود که فروپاشی نظام زنحیره تامین دارو، نظام سلامت و patient center strategy را بدنبال خواهد داشت که به عبارتی بیمار بعنوان هدف اصلی نظام سلامت از میدان حذف خواهد شد!!
