چرا هزینه تولید دارو در ایران بالا است؟
در نشست کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی که در یازدهم بهمن ماه 1400 با عنوان مهمترین دلیل بالابودن هزینه تمام شده تولید دارو در ایران برگزار شد، مولفه ها و گزینه های متعددی مورد بحث و بررسی صاحب نظران قرار گرفت.
به همین مناسبت نیز در طول هفته یک نظرسنجی در این خصوص برگزار کردیم تا دلایل گران بودن تولید در داخل کشور را بررسی کنیم که نتایج آن به شرح زیر است
[totalpoll id=”3680″]
عبدالرضا طبری، فعال صنعت دارو
عبدالرضا طبری در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
بهای تمام شده یک بحث بسیار تکنیکی و پیچیده است که شاید فقط بتوان در این فرصت محدود به رؤوس این مطالب را در اینجا اشاره کرد. اما ابتدا باید مشخص کنیم که ما وقتی که از بهای تمام شده یک محصول صحبت می کنیم، دقیقا در مورد چه چیزی صحبت می کنیم؟ آیا تعریف استاندارد بهای تمام شده را در نظر می گیریم یا منظورمان از صورت سود و زیان یک محصول است یا اینکه صورت سود و زیان کمپانی مد نظر است؟
اگر تمرکزمان روی همان بهای تمام شده محصول باشد یعنی از لحظه ای که مواد اولیه وارد فرآیند تولید می شود تا زمانی که به صورت محصول تمام شده وارد انبار پایانی می شود، یعنی کلیه این هزینه ها را در بر بگیرد نه هزینه های بعدی مثل هزینه های فروش و بازاریابی و اداری تشکیلاتی و بخواهیم بررسی کنیم که آیا بهای تمام شده محصول در ایران بالاست یا خیر؟ در این صورت ما اولا باید ببینیم که آیا این است که هزینه تمام شده ما نسبت به فروش مان بالاست یا به عبارت دیگر سود ناخالص ما کم است یا این که بهای تمام شده ما نسبت به یک کشوری مثل هند یا ترکیه که همین محصولات را تولید می کند. در واقع به این صورت سوال این است که بهای تمام شده یک واحد یک داروی مشخص ما بالاتر است یا خیر؟ یعنی به صورت رقابتی مقایسه کنیم یا نسبت به فروش خودمان. این سوال باید کاملا مشخص شود
حالا باز هم من مبنا را بر این می گذارم که داریم در مقایسه با کشورهای مشابه یا کشورهایی که از لحاظ صنعتی شبیه ما هستند پس ما می خواهیم بهای تمام شده را به معنای واقعی با این کشورها مقایسه کنیم.
این مقدمات برای این بود که بگویم می خواهم راجع به چه مسئله ای صحبت کنم.
بهای تمام شده چهار جزء اصلی دارد که عباررت اند از هزینه مواد مستقیم یا دایرکت متریال، هزینه دستمزد مستقیم ، هزینه اقلام مصرفی مستقیم یا دایرکت کانسیومر و سربار و ما باید ببینیم که در کدامیک از این چهار مورد، هزینه هایمان در مقایسه با کشورهای مشابه بالاتر است و چرا؟
در رابطه با مواد مستقیم می توانیم بگوییم که تقریبا موادمان را هم قیمت کشورهای دیگر می خریدیم البته یک چند درصدی گران تر که شاید در کل بهای تمام شده شاید در حد سه یا چهار در صد اثر گذار باشد.
اما به نظر من، بیشترین مشکل و تاثیر را در بهای تمام شده در سه قسمت دیگر یعنی در قسمت دستمزد مستقیم ، اقلام مصرفی مستقیم و سربار داریم
نکته مهم دیگر دوره عملیات در صنعت دارویی ایران نسبت به بسیاری از کشورها بالاست. یعنی از زمانی که شما پول یک ماده اولیه را میدهید تا زمانی که محصول دست مشتری برسد و پولش برگردد حدود یک سال و نیم تقریبا زمان می برد. این دوره عملیات اثر خودش را روی بهای تمام شده دارد. حتی باید بگویم که شما امروز پول کارگر را می دهید ولی کالایی که این کارگر تولید کرده، یک سال و نیم بعد یا دو سال بعد پولش به سیستم کمپانی باز میگردد و همین موضوع سبب می شود که هزینه تمام شده تولید افزایش پیدا کند.
علاوه بر مطالب فوق، توجه کنید که حجم تولید و اکونومی اسکیل ما برای تولید بسیاری از داروها پایین است. بنابراین اگر بخواهم جمع بندی کنم همان بحث حجم تولیدی ما و چرخه عملیاتی طولانی ما جزء بیشترین عواملی است که می تواند هزینه ما را بالا می برد.
حیدر محمدی، مدیرکل سابق اداره دارو سازمان غذاودارو
حیدر محمدی، مدیرکل سابق اداره دارو سازمان غذاودارو در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
در خصوص دلایل بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در داخل کشور، دو گزینه را جدی تر از سایر گزینه ها می دانم. اول، محدود بودن بازار و عدم موفقیت در صادرات که در نهایت موجب عدم صرفه به مقیاس شده است. بعضی اوقات میزان تولید دارو در داخل کشور، در حدی نیست که بتواند هزینه تمام شده مناسبی داشته باشد و به دنبال آن بازار صادراتی ایجاد کند در واقع تولید این داروها توجیه اقتصادی ندارد. مثل بعض از بیماری های نادر که هیچ وقت صرفه اقتصادی ندارد. ما تکنولوژی تولید بعضی از داروها را داریم ولی چون تولیدشان صرفه اقتصادی ندارد هیچ وقت به سمت تولید آن نرفته ایم. ما داروهایی داریم که دچار کمبود است اما علت عدم تولیدشان عدم صرفه اقتصادی است که ما مجبوریم آن ها را واردکنیم
دومین فاکتور را هم بالابودن نرخ تسهیلات بانکی و تامین پول می دانم که یکی از دلایل اصلی آن بحث تحریم هاست. ما در شرایطی هستیم که انتقال ارز بسیار به سختی و با هزینه بالا انجام می شود. یکی از بحث ها هزینه ارز نامرغوبی است که بانک مرکزی نتوانسته ارز مرغوب به شرکت های ما تخصیص دهد و این هزینه به شرکت ها تحمیل شده است . هر چه کیفیت ارز پایین تر باشد هزینه هایش بیشتر می شود.
البته فارغ از این دو گزینه، یکی دیگر از بحث های خیلی اثرگذار بر هزینه بر شدن داروهای ما شرکت های دولتی هستند. بخش بزرگی از اقتصاد دارویی ما در اختیار مجموعه های دولتی است. یکی از آفات شرکت های دولتی هم بالا بودن هزینه های سربار آن هاست. هزینه های بالا باعث می شود دارویی که یک مجموعه خصوصی تولید کند برایش به صرفه باشد اما همان دارو را یک مجموعه دولتی تولید کند و برایش به صرفه نباشد.
در مورد قیمتگذاری باید عرض کنم یکی از شروط قیمت گذاری این است که کسانی که درخواست قیمت می کنند باید مجموعا سی درصد سهم بازار را داشته باشند. ما شرکت هایی داشتیم که به دلیل تولید محدود و هزینه بالا چند سال درخواست قیمت نکرده بودند و تحت فشار قرار گرفتند.
یک بحث دیگر در مقوله قیمت گذاری این است که دولت سابق بخشنامه ای ابلاغ نمود که اجازه ندارید بیش از 15 درصد افزایش قیمت داشته باشید. این درحالی بود که سایر کالاها مرتبا افزایش قیمت داشتند ولی در حوزه دارو که یک حوزه استراتژیک است ما این بحث محدودیت افزایش قیمت را داشتیم و متاسفانه علی رغم مخالفت وزارت بهداشت، ابلاغ شد.
به هرحال میان درخواست برخی از شرکت ها برای افزیش قیمت داروهای تولیدیشان و فشار دولت برای پایین نگه داشتن قیمت ها برای حمایت از قشر آسیب پذیر یک تعارضی وجود دارد و ما سعی می کردیم که نقطه تعادل و میانه را رعایت کنیم.ما نه میتوانیم فقط جانب تولید کننده را بگیریم و نه می توانیم بگوییم به خاطر مصرف کننده قیمت را پایین نگه داریم، چون صنعت مان رشد نمی کند
در این میان شاهد هستیم که برخی از عزیزان در داخل صنعت دارو مرتب فریاد گران بودن دارو را سر می دهند که دارو گران است و گران تر می شود. این گونه صحبت ها به مسئولین و تصمیم گیرندگان پیام می دهد، نگران می شوند، مکاتباتی که بعضا از نهادهای مختلف می آید بعد از صحبت های آقایان است که بررسی کنید علت افزایش قیمت دارو چه بوده است.
برای سازمان غذاودارو مهم است که اولا کیفیت را حفظ کنیم و در یک کیفیت مناسب بتوانیم قیمت را کنترل کنیم که به صنعت دارو آسیب نرسد و هم به مردم فشار بیش از حد وارد نشود و البته اگر بیمه های ما نقش شان پررنگ تر بود و حمایت خوبی می کردند دست ما برای حمایت از صنعت خیلی باز تر می شد.
مهدی زرین، فعال صنعت دارو
مهدی زرین در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
من سوالی را مطرح می کنم و آن این که آیا کیفیت شاخصی از قیمت است یا آیا قیمت شاخصی از کیفیت است؟ آیا اگر دارویی گران قیمت تر باشد، کیفیت اش بالاتراست یا اگر کیفیت اش پایین تر باشد،قیمت اش پایین تر است؟
مطالعات زیادی که هست در این مورد نشان می دهد که خیلی ارتباط معناداری بین بالا بودن قیمت دارو و بالا بودن کیفیت و بالعکس وجود ندارد. در مورد کالاهای خیلی گران بله ولی در مورد دارو و کالاهای خدماتی این ارتباط خیلی معنادار نیست
لذا این که کیفیت چه تاثیری بر قیمت دارد و قیمت چه تاثیری بر کیفیت دارد مبحث جداگانه ای است و باید به شکل سمینار مانند با حضور اساتید به آن پرداخته شود.
اما نکته ای که در اینجا در خصوص دلایل افزایش هزینه تمام شده تولید داروهای ایرانی می خواهم مطرح کنم بحث مدیریت کارآمد در صنعت دارو است.
واقعا دولت چه وظیفه ای دارد که جبران کننده ناکارآمدی و بهره ور نبودن یک کارخانه باشد. شخصی سرمایه گذاری کرده و می گوید می خواهد کارآفرینی کند، دولت چه وظیفه ای دارد که بخواهد مرتب هزینه های بالای یک کارخانه را پوشش دهد. این فارغ از بحث تحریم ها و افزایش قیمت نهاده و غیره است. نه تنها دولت، بلکه مردم هم وظیفه ندارند هزینه ضعف ها و ناکارامدی های عملکرد مدیریتی یک کارخانه را از جیبشان پرداخت کنند.
چه دلیلی وجوددارد که یک سیستم مدیریتی که کارآمد نیست بعد بیایند از جیب مردم آن را پوشش دهند. کارخانه ای که قیمت تمام شده اش بالا باشد و روی محصولی سود نکند مفهومش این نیست که در قیمتگذاری، حق داریم قیمت زیاد به او دهید. البته سازمان غذا و دارو به عنوان متولی این امر شاید می خواهد هزینه های یک شرکت را به هر دلیلی پوشش دهد، آن نظر خودشان است ولی از نظر علمی و اقتصاد آزاد ، دلیلی ندارد که دولت و مردم بیایند و هزینه های ضعف عملکرد مدیریتی آن کارخانه را پوشش دهند.
مطلب دیگر بحث صرفه به مقیاس است. اینکه نمی توان یک کارخانه کوچک تاسیس کرد و بعد انتظار داشت یک وجب و نیم سود از کنار آن ایجاد کرد. اگر ما به اقتصاد آزاد اعتقاد داریم ارز آزاد باشد و قیمت گذاری آزاد باشد. از آن طرف هم باید به این اذعان داشته باشیم که هر کسی نمی تواند بیاید یک خط تولید بزند و یک محصولی را تولیدکند بعد انتظار داشته باشدکه مردم از او پشتیبانی کنند، بیمه ها پشتیبانی کنند
تمام دنیا وقتی می خواهند سیستمی را بهره ور کنند و صرفه به مقیاس ایجاد کنند، بحث ادغام کارخانجات پیش روی آنها است. در خصوص شرکت های پخش هم همینطور است جایی از دنیا را سراغ ندارم که هفتاد هشتادتا پخش داشته باشد
نکته ای که بارها بر آن تاکید کرده ام این است که صنعت دارویی ما نیاز به یک مدل اقتصادی دارد. علاوه بر صنعت، پیشنهاد می کنم که در کنار مدیریت های ارشد نظارتی مثل سازمان غذاودارو هم باید یک مشاور ارشد اقتصادی و یک متخصص مالی جهت مشاوره وجود داشته باشد.
محمدرضا زرگرزاده، داروساز و فعال صنعت دارو
محمدرضا زرگرزاده در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلیل بالابودن هزینه تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
اولا عرض کنم که پیدا کردن دلایل و ریشه های مشکلات صنعت دارو و افزایش قیمت تمام شده تولید، ارشمیدس نمی خواهد و واقعیت این است که دلایل کاملاً مشخص است اما برای رفع این دلایل باید بگوییم که یا اراده ای نیست یا انسجامی نیست ولی باز به اختصار آنچه به ذهنم می رسد به عنوان یک تولید کننده عرض می کنم:
مشکل اول این است که سیستم تولیدی ما در حوزه دارو خیلی دولتی است یعنی از هر کجا می چرخیم به بخشی از دولت گیر می کنیم. این یک اشکال اساسی است و اینکه علی رغم همه شعارهایی که برای حمایت از تولید داده می شود به دلیل عدم انسجام و همصدایی بخشهای مختلف درگیر، هر کدام قواعد و مقررات خودشان را ایجاد می کنند بدون اینکه حس کنند چه اتفاقی در این دومینوی تولید خواهد افتاد.
نکته دیگر اینکه، وزارت بهداشت از نظر ساختاری تبدیل به یک مجموعه عظیم و چند دست و پایی شده است که می خواهد همه کارها اعم از سیاست گذاری، ایجاد بهداشت، ایجاد درمان، ایجاد آموزش، اداره تولید، برنامه ریزی، تنظیم ارز و قیمت گذاری را با هم انجام دهد. این با بضاعت اندکی که در بدنه نیروی انسانی وزارت بهداشت وجود دارد و ما طی این سالها نتوانستیم نیروی انسانی کافی را پرورش دهیم، سازگار نیست.
باید آن بخش از صنعت دارو که به مفاهیمی مانند بازرگانی و تجارت و قیمت تمام شده بر می گردد اینها باید به جایگاه خودش برگردد. اگر جایگاهش وزارت صمت است باید به وزارت صمت برگردد، اگر ان جی او هایی هستند که کار اقتصادی می کنند باید به آنجا برگردد.
علت دیگر اینکه قیمت تمام شده تولیدمان بالا است این است که هر کدام از فرایندها به نوعی به تحریم های خارجی یا داخلی باز می گردد و آنجا گره می خورد و گران تر از معمول می شود. نه تنها قیمت مواد اولیه و ماشین آلات، حتی هزینه های مالی و تراکنش های مالی بین المللی ما بالاست.
علت دیگری که به نظر من وجود دارد این است که سازمان غذاودارو به دلایل مختلف، درگیر حل مشکلات لحظه ای است و نه برنامه ریزی و این یعنی آور شدن مصیبت بر سر تولیدکننده. ما هیچ برنامه ای نداریم و مرتب سوپرایز می شویم. ما در رابطه با اینکه اساساً نیاز کشور به هر کدام از دسته های داروها در چه حدی است و چقدر سرمایه گذاری شده است، هیچ برنامه ریزی مشخصی نداریم. این آشفتگی که در بازار می بینید، این تخفیفات نجومی، این تخفیفات پلتفرم هایی نظیر اسنپ دکتر و دیجی کالا، نشان می دهد که ما برنامه ریزی درستی نداشته ایم یا اینکه اصلا برنامه ای نداشتیم.
باید اتاق های فکر تشکیل شود، از ان جی اوها واقعا استفاده شود، نه فقط برای شعار یا دکور و سازمان غذاودارو باید از آنها برنامه بخواهد و برنامه ها به مرحله اجرا برسد
موضوع دیگری که باید به آن اشاره کنم آن است که بخشهای اجرایی کشور که تحت فشارهای اقتصادی مختلف هستند، به کجا می توانند زور بگویند؟ به نظر من به جایی که سمبه اش پرزور نیست. به نظر من چون بخشهایی تخصصی در صنعت دارو کم فعالند، ما قربانی فقدان این واقعیت شده ایم و از همه جا به این صنعت زور گفته می شود. من اخیرا شنیدم دستور دادند مقامات اجرایی کشور که دارو باید ارزان شود. مگر دارو نسبت به سایر اقلام گران است؟ شما یک شیشه شربت را با یک بطری آب معدنی مقایسه کنید خیلی چیزها دستتان می آید . شکر را با یک سرم قند نمک مقایسه کنید خیلی چیزها دستتان می آید.
در خصوص سوال نظر سنجی اولاً قیمت تمام شده دارو به نسبت قیمتی که فروش می رود بالا ست ولی نه این که قیمت بالا باشد. قیمت تمام شده ی ما در مقایسه با قیمت جهانی قیمت بالایی نیست. اما در خصوص اینکه کدام مولفه ها بر افزایش هزینه تمام شده دارو اثرگذاری بیشتری دارند، به نظرم یک بحث هزینه های مالی و تامین پول و نقدینگی است که برای صنایع خیلی سنگین است مخصوصا الان که ارز تغییر کرده و یکی هم بحث اندازه ی بازار است که به عنوان یک مولفه اثرگذار، سبب می شود که هزینه تمام شده تولید بالا برود.
سید صدرالدین نبوی، نایب رییس انجمن تولیدکنندگان داروها و فرآورده های گیاهان دارویی
سید صدرالدین نبوی، نایب رییس انجمن تولیدکنندگان داروها و فرآورده های گیاهان دارویی در گفتگوی کلاب هاوس دوشنبه های دارویی اظهار داشت:
قیمت دارو در ایران نسبت به اکثر کشورهای دنیا بالا نیست بلکه درآمد مردم پایین و قدرت خرید آنها کم است که چنین بنظر می آید که دارو گران است.
اما سوال این است که چطور قیمت دارو بالا نیست، اگرچه هزینه تمام شده تولید کالا بالاست ؟
واقعیت این است که بعد از قیمت تمام شده نهایی کالا ، سود تولید کننده ، شرکتهای توزیع کننده و داروخانه، قیمت مصرف کننده کالا را تعیین می کنند و در این مرحله دولت دخالت می کند و این سود را برای تولیدکننده و قسمتهای بعدی زنجیره محدود می کند و به این ترتیب نمی گذارد قیمت دارو بالا رود
در واقع می خواهد به شکلی از مردم حمایت کند اما از راه بسیار نامناسب. چرا نامناسب است؟ برای این که تولید کننده باید سود کند تا بتواند تولیداتش را ادامه بدهد و باید سود کند تا تولیداتش توسعه کیفی وکمی پیدا کند.
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته که خودشان، تولیدکنندگانِ علم ساخت دارو هستند و عمده داروهای جدید از آنجاها بیرون می آید، شرکت ها حتی می توانند بالای صد در صد سود اخذ کنند. در این کشورها و بعضی کشورهای درحال توسعه تولیدکننده گاهی تا 300 % و بیشتر سود برداشت می کند تا آن صنعت گسترش یابد.
به عنوان مثال داروی آنتی تتانوس ایمونوگلوبولین (ایمونوگلوبولین کزاز ) تولید آلمان به بازار ایران 17 -18 سال پیش 4 تا 5 دلار فروخته می شد همان دارو در بازار عربستان توسط کشور آلمان 8 تا 12 دلار در زمانهای مختلف (طول 2-3 سال) فروخته می شد. در بازار عراق 4 دلار فروخته می شد. به هر کشوری متناسب با آن کشور می فروختند و در کشور خودشان 16 یورو قیمت مصرف کننده آن بود . قیمت تمام شده آن از ۴ دلار خیلی کمتر بود و این یعنی سود چند صد درصدی. خب صنایع داروسازی این گونه رشد می کنند. مردم باید از طریق بیمه ها و سازوکارهای صحیح حمایت شوند نه از طریق کاستن از سود چرخه تولید و توزیع و از کیسه تولیدکننده و فعالین اقتصادی.
گویی به تولید کننده به چشم سودجو نگاه می کنند نه یک فرد مفید به حال جامعه و کارآفرین !!
سوال دیگر این است که اینکه دولت به عنوان یک قهرمان وسط میدان می آید تا مردم را نجات دهد، آیا واقعا در نهایت به نفع مردم تمام می شود؟ دولت اگر می خواهد مردم را نجات دهد قیمت دلار را کنترل کند، قیمت نهاده ها را پایین نگه دارد تا کالا ارزانتر تمام شود ومردم برخوردار شوند.
وقتی سود تولید کننده محدود می شود و دولت به صورت دستوری در قیمت گذاری دخالت می کند و به تولید کننده علیرغم شعارها در عمل به چشم یک ظالم منفعت طلب نگاه می کند، آن زمان است که تولید کننده اگر خیلی عاشق و با وجدان باشد به سود حداقلی و عدم رشد خودش قناعت می کند و کارش را ادامه می دهد و یک تعداد محدود از افرادهم منفی موضع می گیرند و از کیفیت کار می زنند و از این طریق سعی می کنند مقداری جلوی ضرر یا عدم سودشان را بگیرند و یا جلوی تعطیلی کار شان را بگیرند و حالتهای مختلف دیگری هم پیش میآید .
درشرایط فعلی تولید کننده ها را عاشق می دانم نه سودجو و منفعت طلب وکسانی که دنبال سود خودشان هستند. چون با مشکلات متعددی که فقط یکی از آنها تحریم است و بیشتر این مشکلات از سیاست های غلط و قانونگذاری های ناکارآمد ایجاد شده است ، روبرو هستند و دارند مبارزه می کنند تا کارشان را ادامه دهند و الّا خیلی از آدمها هستند که شاید تحمل نکنند و شرکت ها شان را بفروشند و مهاجرت کنند و یا حداقل در ایران یک زندگی آرام داشته باشند و تحت این همه استرس نباشند.
دراین زنجیره شرکت پخش هم وقتی می بیند مارژین سودش خیلی پایین است، از طریق پاداش عوامل فروش و مارژین اضافی و آفرهای مختلف سعی می کند یک مقدار ضررش را جبران کند و گرنه در معرض ورشکستگی قرار می گیرد.
داروخانه هم که اقتصادش متزلزل شده، از راه های مختلف نظیر خرید کالاهای با جایزه بالا و نه باکیفیت بالا سعی می کند که جلوی ضرر و زیانش را بگیرد.
این چه سیاست گذاری وعملکردی است درکشور که درآن ،همه بازنده اند؟! همه زنجیره و مردم همیشه در تنش هستند که خود نشان از اشتباه و ناکارامد بودن این نحو عملکرد دارد
دولت بجای این نوع نگرش و عملکرد باید از طریق روشهای اصولی وعلمی که کارایی آنها ثابت شده مشکل را حل کند. مثلا حمایت از مردم بیشتر از طریق بیمه ها باشد. البته نه بیمه تامین اجتماعی که مسائل خودش را دارد بلکه از طریق بیمه هایی که از یک ساز و کار صحیح بیمه ای برخوردار باشند .
فکر می کنم یک سری بازبینی های اساسی در کلیه موارد نیاز است و زیرساخت ها و پایه ها باید از نو برمبانی دیگری تعریف شود. شاید اقتصاد بازار آزاد برای بسیاری از این مسائل راهکارهایی داشته باشد که الان ما با آن فاصله داریم و به نظرم در شرایط فعلی حداقل درجاتی از آزاد سازی باید صورت گیرد.
در خصوص نظر سنجی دوشنبه های دارویی ، دلیل اینکه هزینه تولید در ایران بالاست، اول به این باز می گردد که “با ارز آزاد باید مواد اولیه تامین شود و بر پایه قیمت گذاری دولتی به فروش برسد” لذا عمدتا سرمایه گذاری توجیه اقتصادی ندارد . دربین این گزینه ها می شود گزینه ۵ را انتخاب کرد.
دوم هم هزینه هایی که دولت به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر شرکت ها تحمیل می کند مطرح می شود، حال اسمش رامیخواهید مالیات و هزینه های بیمه تامین اجتماعی بگذارید یا سایر هزینه هایی که دولت به اشکال مختلف دریافت می کند که به قیمت تمام شده کالا اضافه میشود. لذا دربین گزینه هایی که هست گزینه ١٠ را انتخاب میکنم.
توجه داشته باشید شاید مالیات در ایران از خیلی کشورها پایین تر باشد اما ما یک سری مالیات های غیر مستقیم هم داریم که به اشکال مختلف پرداخت می کنیم.
مالیات بر ارزش افزوده هم در طی زنجیره عرضه تا قبل از استفاده در تولید گاهی بیش از یکبار از یک ماده اولیه گرفته می شود که خود همین هم قیمت تمام شده کالا را میبردبالا وسود آن را دولت می برد.
حسن شکوهی، رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی
حسن شکوهی در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
در خصوص دلایل بالابودن هزینه تمام شده تولید دارو در ایران، به نظر من مهمترین گزینه عبارت است از متورم کردن هزینه های تولید برای به دست آوردن قیمت های بالای فروش بدلیل نظام قیمت گذاری بر اساس هزینه.
وقتی اقتصاد بسته باشد و قیمت گذاری دستوری انجام شود، متورم کردن خواه ناخواه اتفاق می افتد و گریزی از آن نیست.
اما برخی موارد از قبیل گران بودن نیروی انسانی یا گران بودن هزینه تامین پول، را از اساس قبول ندارم چرا که در ایران با توجه به تورم و کاهش ارزش پول، این ها جزو ارزان ترین هاست.
البته بطور کلی معتقدم که ما اساسا مسیر را گم کرده ایم یعنی ما اصلا گم شده ایم نه می فهمیم داریم چه کار می کنیم نه می فهمیم کجا می خواهیم برویم. از یکطرف معتقدیم به سرمایه و توسعه اما از طرف دیگر با رسوب تفکرات مارکسیستی مواجه ایم که تحمل تجمع سرمایه را ندارد و معتقد است هر جا کاخی است کوخی هم هست و باید کاخ را فدای کوخ کرد.
ما یک سری کارخانه داروسازی را که زمان سابق فعال بودند و باشرکت های خارجی کار می کردند، تحویل گرفته ایم ودولتی کرده ایم و در شرکت های دولتی هم که اساسا مهم نیست بودجه از کجاست، چرا که بودجه مردم است. بودجه را دولت می گیرد و به یک سری شرکت های دولتی می دهد و آن ها آن را خرج می کنند، حالا چه خوب در آید چه بد
در هیچ جای دنیا هیچ وقت دولت نمی آید به شرکت خصوصی بگوید تو داری چه کار می کنی، بیا من کمکت کنم، حمایتت کنم( به غیر از یک جاهایی که مثلا چین می آید در جی ام پی برای همه شرکت های دارسازی اش سرمایه گذاری می کند)
اما اینجا همه متوقع هستند که دولت به آنها کمک کند. اصلا فکر نمی کنند که دولت پول ندارد دولت مالک پول نیست این پول مال مردم است.
به نظر من صنعتی که اینگونه باشد اصلا به این شکل نمی چرخد و درست نمی شود و لذا راه برون رفت از این همه مشکل، خروج دولت از این مساله است.
اساسا وجود شرکتهای دولتی و خصولتی در این صنعت بی معناست، آن ها از رانت اطلاعاتی، از بودجه دولتی و سایر مزایا استفاده می کنند و به این صورت نمی گذارند صنعت رشد کند.
اشکان احسانی، فعال حوزه دارو و مکمل های غذایی
اشکان احسانی در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
یادمان باشد که تولید باید حتما حمایت شود چرا که تولید خیلی مهم است، در همه کشورها هم مهم است. اما آنچه که در این میان حائز اهمیت است آن است که تولید باید در یک فضای رقابتی در خدمت سلامت و رفاه مشتریان و مردم باشد حالا می تواند مردم داخل کشور باشد یا در حوزه صادراتی مردم تمام دنیا باشد.
ما یکی از اشکالات استراتژیک که داریم این است که خیلی انحصار برای تولید ایجاد می کنیم و این به خود تولید ضرر می رساند چرا که تجربه و دانش ثابت کرده که وقتی انحصار وجود داشته باشد کیفیت و قیمت به تعادل نخواهند رسید. انحصار مطلق، دشمن قیمت و کیفیت است.
میثم کهربایی، فعال صنعت داروهای گیاهی
میثم کهربایی در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالا بودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
در مورد گران بودن دارو ما متاسفانه در دوره ای هستیم که همه چیز گران شده است اما به طور کلی به نظر من دارو و خصوصا داروهای گیاهی واقعا گران نیستند
اگر صحبت در مورد بالابودن قیمت تمام شده تولید دارو در کشور است، باید عرض کنم که فاکتورهای متعددی بر آن موثر است و یک یا دو مورد نیست. هم تیراژ تولیدمان پایین است، هم چارت سازمانی ادارات سنگین و گرفتار بروکراسی است، هم اخذ مجوزات طولانی و زمان بر است، هم ادارات مختلف در تضاد با تولید حرکت میکنند، هم تقویم ما یک تقویم تولیدی نیست، هم هزینه تامین پول و نقدینگی بالا است، هم اینکه در سال با توجه به شرایط فروش شرکتها حداقل باید بتوانیم دو بار سرمایه خود را بگردانیم ولی عملا یک بار هم نمی توانیم. در واقع یک معجونی از ده ها دلیل وجود دارد که در نهایت موجب شده هزینه تولید افزایش پیدا کند.
شهاب میرعابدینی، فعال صنعت دارو
شهاب میرعابدینی، فعال صنعت دارو در گفتگوی کلاب هاوسی دوشنبه های دارویی با عنوان مهمترین دلایل بالا بودن قیمت تمام شده تولید دارو در ایران گفت:
با این موضوع که هزینه تولید در ایران بالاست موافقم و علت آن هم هزینه بالای ایجاد زیرساخت است؛ به عنوان مثال برای یک شرکت نوپا برای فعالیت در تولید، این هزینه ها بسیار بالاست.
برای مثال واردات تجهیزات صنعتی دارویی ضمن اینکه پر هزینه است، بسیار محدود است و بدلیل وجود نمونه های داخلی که دارد متاسفانه بازار آن انحصاری شده است و در خیلی از موارد، کیفیت و کارایی نمونه خارجی را ندارد، همچنین نرخ بالای تبدیل ارز باعث شده است که تولید دارو در ایران هزینه های گزافی را به تولید کننده متحمل کند. ضمن اینکه قیمت دارو در ایران پایین است و این نحوه قیمتگذاری در مباحث کیفی نیز تاثیرگذار است. باید به شرکتی که محصول آن کیفیت بالاتری دارد قیمت مناسبتری تخصیص داده شود. رعایت این نکته باعث ارتقای کیفی تمام شرکت ها می شود.
واردات مواد اولیه نیز، هزینه های بالایی دارد و علت آن نیز نرخ ارز است؛ ضمن اینکه با برداشتن تخصیص ارز دولتی به خیلی از مواد اولیه هزینه زیادی به شرکت ها تحمیل شده است.
سرمایه گذاری با ارز آزاد و فروش با قیمتگذاری دستوری و دولتی و تعدد مجوز ها و زمانبر بودن آنها که در وزارت بهداشت به مسئله چالش برانگیزی تبدیل شده و همچنین سختگیری هایی که در بحث IRC صورت می گیرد گاها متعادل نیست و گاهی از استانداردها فراتریم و گاهی هم چند پله زیر استاندارد فعالیت می کنیم که مجموع این موارد، برخی از علل بالا بودن هزینه تولید دارو در کشور است.
